เมื่อเร็ว ๆ นี้ สำนักงานกิจการภาษีเมืองหางโจว มณฑลเจ้อเจียงของจีน ตรวจพบว่า หวง เวย (ใช้ชื่อบนอินเทอร์เน็ตว่า “เวยย่า” หรือ “Viya”) สตรีมเมอร์ชื่อดังของจีน หลบเลี่ยงภาษีมูลค่า 643 ล้านหยวน และขาดการชำระภาษีอื่น ๆ อีก 60 ล้านหยวน จึงตัดสินลงโทษทางปกครองตามกฎหมาย โดยสั่งให้เสียภาษีที่ค้างชำระ เรียกเก็บค่าธรรมเนียมการผิดนัดชำระล่าช้า และเสียค่าปรับ รวมเป็นเงิน 1,341 ล้านหยวน
เท่าที่ทราบช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา หน่วยงานจัดเก็บภาษีของจีนให้ความสำคัญและจัดระเบียบการเก็บภาษีสำหรับอุตสาหกรรมการถ่ายทอดสดผ่านอินเทอร์เน็ตอย่างต่อเนื่องมาโดยตลอด และพบว่าผู้ไลฟ์สตรีมจำนวนหนึ่งมีความเสี่ยงที่เกี่ยวข้องกับภาษี จึงได้ดำเนินการตรวจสอบโดยทันที พร้อมกับการให้คำปรึกษาและตักเตือนผู้ไลฟ์สตรีมที่เกี่ยวข้องให้เสียภาษีตามกฎหมาย
เดือนกันยายนปีนี้ สำนักงานกิจการภาษีแห่งชาติจีนได้ออกหนังสือเวียนพิเศษโดยระบุอย่างชัดเจนว่า ผู้ไลฟ์สตรีมที่รายงานด้วยความสมัครใจและแก้ไขปัญหาที่เกี่ยวข้องกับภาษีอย่างทันท่วงทีก่อนสิ้นปี 2021 จะได้รับการลงโทษสถานเบา บรรเทาการลงโทษ กระทั่งยกเว้นการลงโทษตามกฎหมาย นับถึงปัจจุบันมีผู้ไลฟ์สตรีมเกือบ 1,000 คนได้ดำเนินการตรวจสอบตนเองและจ่ายภาษีที่ค้างชำระเป็นที่เรียบร้อยแล้ว หนังสือเวียนพิเศษฉบับนี้ยังชี้ชัดด้วยว่า จะดำเนินการตรวจสอบและลงโทษอย่างเข้มงวดตามกฎหมายสำหรับกรณีไม่ตรวจสอบตนเองและปรับตัวอย่างสมบูรณ์ ปฏิเสธไม่ให้ความร่วมมือ หรือมีพฤติการณ์ที่ร้ายแรง
หลังจากวิเคราะห์และประเมินข้อมูลบิ๊กดาต้าด้านภาษีแล้วพบว่า หวง เวยต้องสงสัยมีพฤติกรรมหนีภาษีครั้งใหญ่ ทั้งยังไม่ดำเนินการแก้ไขอย่างสมบูรณ์หลังจากหน่วยงานสรรพากรให้การตักเตือนซ้ำแล้วซ้ำเล่า เธอจึงถูกยื่นฟ้องตามกฎหมายและถูกตรวจสอบภาษีเชิงลึกและครอบคลุม
ตั้งแต่ปี 2019 – 2020 หวง เวยได้รายงานเท็จเพื่อหลบเลี่ยงภาษีผ่านการปกปิดรายได้ค่าคอมมิชชันที่ได้รับจากแพลตฟอร์มการไลฟ์สตรีม ผ่านการแปรค่าคอมมิชชั่น ค่าประชาสัมพันธ์และรายได้อื่น ๆ ที่ได้รับจากการไลฟ์สตรีมขายของโดยเจ้าตัวให้เป็นรายได้ผลประกอบการของวิสาหกิจทุนเอกเทศส่วนบุคคล หรือ วิสาหกิจหุ้นส่วนหลายแห่งที่เจ้าตัวตั้งขึ้นแต่แจ้งประเภทธุรกิจเป็นเท็จ นอกจากนั้นเธอยังไม่ได้รายงานและเสียภาษีตามกฎหมายสำหรับรายได้จากกิจกรรมการผลิตและการดำเนินงานอื่น ๆ ด้วย
ตาม “กฎหมายว่าด้วยการบริหารการจัดเก็บภาษีแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน” สำหรับผู้หนีภาษี หน่วยงานสรรพากรจะดำเนินการเรียกเก็บภาษีที่ยังไม่ได้ชำระ หรือ ชำระไม่ครบ และค่าธรรมเนียมการผิดนัดชำระล่าช้า พร้อมกับค่าปรับที่มากกว่า 50% แต่น้อยกว่า 5 เท่าของภาษีที่ยังไม่ได้ชำระหรือชำระไม่ครบ
สำนักงานสรรพากรเมืองหางโจว ระบุว่า ได้ดำเนินการลงโทษหวง เวยโดยพิจารณาถึงหลายปัจจัย เช่น ข้อเท็จจริง คุณลักษณะ สภาพการณ์ และระดับภัยทางสังคมของการกระทำที่ผิดกฎหมายของเธอ
ด้านหนึ่งดำเนินการลงโทษสถานเบาตามกฎหมายสำหรับการหนีภาษีหรือการกระทำที่ผิดกฎหมายอื่น ๆ ที่เจ้าตัวได้แก้ไขความผิดด้วยความสมัครใจแล้ว หวง เวยได้ตรวจสอบตนเองเกี่ยวกับการปกปิดรายได้ส่วนบุคคลเพื่อหลบเลี่ยงภาษีและได้เดินทางไปยังหน่วยงานสรรพากรเพื่อยื่นคำร้องเสียภาษีที่ค้างชำระ ให้ความร่วมมือกับการสอบสวน ได้เสียภาษีที่ค้างชำระด้วยความสมัครใจจำนวน 500 ล้านหยวน คิดเป็น 78% ของยอดการหนีภาษีที่ถูกตรวจสอบได้ นอกจากนั้นหวง เวยได้รายงานด้วยความสมัครใจถึงพฤติกรรมละเมิดกฎหมายอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับภาษีที่หน่วยงานสรรพากรยังไม่รับทราบ จึงเข้าข่ายมีพฤติการณ์บรรเทาความเสียหายจากการกระทำผิดกฎหมายด้วยความสมัครใจ ดังนั้นจึงลงโทษสถานเบาตามกฎระเบียบด้วยการปรับเงิน 0.6 เท่าของยอดการหนีภาษีจากการปกปิดรายได้แต่ได้ชำระย้อนหลังด้วยความสมัครใจแล้ว และยอดภาษีที่ชำระไม่ครบตามที่เจ้าตัวรายงาน
ในอีกด้านหนึ่งดำเนินการลงโทษอย่างเข้มงวดต่อการกระทำผิดกฎหมายที่เจ้าตัวไม่ได้แก้ไขความผิดโดยพิจารณาจากระดับความเสียหาย สำหรับภาษีส่วนที่หวง เวยปกปิดรายได้เพื่อการหลบเลี่ยงภาษีและไม่ได้ชำระย้อนหลังด้วยความสมัครใจนั้น ถือเป็นการกระทำที่มีคุณลักษณะเลวร้ายที่เป็นภัยต่อความมั่นคงทางภาษีของประเทศอย่างร้ายแรง รวมทั้งก่อกวนระเบียบการจัดเก็บและบริหารภาษี ดังนั้นจึงลงโทษสถานหนักด้วยการปรับเงิน 4 เท่าของยอดภาษีที่หลบเลี่ยง ส่วนกรณีที่หวง เวยแจ้งประเภทธุรกิจเป็นเท็จ เปลี่ยนประเภทรายได้และรายงานภาษีเป็นเท็จเพื่อหลบเลี่ยงภาษีนั้นหากเปรียบเทียบกับพฤติกรรมปกปิดรายได้และไม่ยื่นรายงาน มีโทษที่เบากว่าทั้งในแง่การละเมิดกฎหมายและระดับความเสียหาย จึงลงโทษปรับเงิน 1 เท่าของยอดภาษีที่หลบเลี่ยง
ตาม “กฎหมายอาญาแห่งสาธารณรัฐประชาชนจีน” หากผู้เสียภาษีมีพฤติกรรมหลบเลี่ยงการเสียภาษี แต่หลังจากหน่วยงานจัดเก็บภาษีได้ออกหนังสือเรียกเก็บภาษีที่ค้างชำระตามกฎหมายแล้ว เจ้าตัวได้ดำเนินการเสียภาษีที่ควรชำระและชำระค่าธรรมเนียมผิดนัดชำระล่าช้า ทั้งยังได้รับโทษทางปกครองแล้วด้วยนั้น ก็จะยกเว้นการเอาผิดทางอาญา แต่ไม่นับรวมกรณีที่เคยถูกลงโทษทางอาญาเนื่องจากการหนีภาษี หรือ ได้รับโทษทางปกครองมากกว่าสองครั้งจากหน่วยงานสรรพากรภายในเวลา 5 ปี
กรณีหวง เวยนี้ถือเป็นครั้งแรกที่เธอถูกลงโทษทางปกครองฐานหนีภาษีโดยหน่วยงานจัดเก็บภาษี และไม่เคยได้รับโทษทางอาญาจากการหลบเลี่ยงภาษีมาก่อน หากเธอสามารถจ่ายภาษี ค่าธรรมเนียมการผิดนัดชำระล่าช้า และค่าปรับได้ครบภายในเวลาที่กำหนดก็จะไม่ถูกเอาผิดทางอาญาตามกฎหมาย แต่หากเธอชำระภาษี ค่าธรรมเนียมการผิดนัดชำระล่าช้า และค่าปรับภายในระยะเวลาที่กำหนดได้ไม่ครบ หน่วยงานสรรพากรก็จะโอนคดีนี้ให้หน่วยงานรักษาความสงบเรียบร้อยดำเนินการตามกฎหมายต่อไป
สำนักงานกิจการภาษีแห่งชาติจีนได้แสดงการสนับสนุนอย่างแน่วแน่ต่อกรณีหน่วยงานสรรพากรเมืองหางโจวจัดการกับคดีหนีภาษีของหวง เวยอย่างเข้มงวดตามกฎหมาย ขณะเดียวกันยังเรียกร้องหน่วยงานสรรพากรทุกระดับยืนหยัดตรวจสอบและลงโทษพฤติกรรมหนีภาษีต่าง ๆ อย่างเคร่งครัดตามกฎหมาย เพื่อรักษาความศักดิ์สิทธิ์ของกฎหมายภาษีอากรแห่งชาติอย่างเคร่งครัด ส่งเสริมความเป็นธรรมและเที่ยงธรรมทางสังคม และเรียกร้องให้ปฏิบัติตามนโยบายให้สิทธิพิเศษทางภาษีและค่าธรรมเนียมประการต่าง ๆ ด้วยดีอย่างจริงจัง ปรับปรุงการบริการด้านภาษีและค่าธรรมเนียมให้ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่งเสริมให้รูปแบบธุรกิจและเศรษฐกิจใหม่ได้รับการกำกับดูแลท่ามกลางการพัฒนา และได้รับการพัฒนาท่ามกลางการจัดระเบียบและกำกับดูแล
คดีนี้ถือเป็นคดีสำคัญอีกคดีหนึ่งที่หน่วยงานสรรพากรจีนสอบสวนและเปิดเผยเมื่อเร็ว ๆ นี้ บุคคลที่เกี่ยวข้องในคดีนี้ได้รับความสนใจจากสังคมอย่างสูง และมีจำนวนเงินที่เกี่ยวข้องมาก การตรวจสอบ ลงโทษ และเปิดเผยคดีในครั้งนี้แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นตั้งใจและจุดยืนของหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการจัดระเบียบและกำกับดูแลอุตสาหกรรมการถ่ายทอดสดทางอินเทอร์เน็ต ผู้เชี่ยวชาญและนักวิชาการจากแวดวงการคลัง ภาษีอากร และกฎหมายของจีน เห็นว่า คำตัดสินลงโทษหวง เวยของหน่วยงานสรรพากรได้ตักเตือนผู้ไลฟ์สตรีมอีกครั้งว่า แพลตฟอร์มไลฟ์สตรีมไม่ใช่ “สถานที่นอกกฎหมาย” พวกเขาต้องจ่ายภาษีตามกฎหมาย และแบกรับความรับผิดชอบต่อสังคมให้สอดคล้องกับรายได้และสถานะของพวกเขา
แปลเรียบเรียงโดย ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์ส่วนกลางแห่งประเทศจีน(CMG)
