ปัจจุบัน จีนมีประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปประมาณ 280 ล้านคน คิดเป็น19.8% ของประชากรทั้งหมด คาดว่า ถึงปี ค.ศ. 2035 ชจีนจะมีประชากรที่มีอายุ 60 ปีขึ้นไปถึง 420 ล้านคน สัดส่วนผู้สูงอายุคิดเป็น 30% จีนกลายเป็นประเทศที่มีผู้สูงอายุมาก ด้วยเหตุนี้ รัฐบาลจีนได้ประกาศใช้ยุทธศาสตร์รับมือสังคมสูงวัยอย่างแข็งขัน โดยจะพัฒนาอุตสาหกรรมการผลิตเพื่อดูแลผู้สูงอายุ และปรับปรุงการบริการต่าง ๆ เพื่อดูแลผู้สูงอายุให้ดียิ่งขึ้น เนื้อหาสำคัญของยุทธศาสตร์รับมือกับสังคมสูงวัยอย่างแข็งขันคือ รัฐบาล การตลาด สังคม ครอบครัว และส่วนบุคคลจะร่วมมือกัน เพื่อสร้างระบบดูแลผู้สูงอายุหลายระดับชั้น โดยผู้สูงอายุส่วนใหญ่จะได้รับการดูแลที่บ้าน พัฒนาศักยภาพด้านการดูแลผู้สูงอายุของชุมชน และให้สถานสงเคราะห์แสดงบทบาทอย่างเต็มที่
ผลการสำรวจพบว่า ผู้สูงอายุของจีนมี 90% ขึ้นไปปรารถนาใช้ชีวิตวัยชราที่บ้านของตน หลายปีมานี้ ชุมชนในพื้นที่ต่าง ๆ ของจีนได้ตั้งสถานสงเคราะห์ และศูนย์บริการผู้สูงอายุให้มากยิ่งขึ้น ส่วนเมืองต่าง ๆ ของจีนก็ได้เร่งพัฒนา “วงแหวนบริการผู้สูงอายุ 15 นาที” เพื่อให้ผู้สูงอายุได้รับบริการที่ละเอียดและครบครันอยู่ใกล้ ๆ บ้าน โดยใช้เวลาไม่เกิน 15 นาทีก็สามารถเข้าถึงบริการต่าง ๆ ซึ่งรวมถึงการช่วยทำอาหาร การจัดส่งอาหาร การช่วยทำความสะอาดบ้าน การรักษาพยาบาล การบำรุงและฟื้นฟูสุขภาพ เป็นต้น
ปีนี้ คณะกรรมการอนามัยและสุขภาพแห่งชาติจีนวางแผนจะพัฒนาชุมชนที่เป็นมิตรกับผู้สูงอายุจำนวน 1,000 ชุมชนทั่วประเทศ โดยจะรวบรวมทรัพยากรด้านต่าง ๆ ในชุมชนมาให้การบริการผู้สูงอายุ เพื่อให้ชุมชนดังกล่าวไม่เพียงแต่มีแพทย์ที่ให้การรักษาผู้สูงอายุโดยเฉพาะ หากยังมีพยาบาลที่ดูแลการทำกายภาพบําบัด ช่วยฟื้นฟูการพูด และอาสาสมัครที่ดูแลผู้สูงอายุ
หลายปีมานี้ จีนปฏิรูประบบประกันผู้สูงอายุอย่างต่อเนื่อง เป็นที่ทราบกันดีว่า หากจะรักษาให้ระดับชีวิตความเป็นอยู่หลังการเกษียณไม่แย่ลง การพึ่งพาอาศัยประกันสังคมเพียงอย่างเดียวยังไม่พอ ต้องมีการประกันบำนาญรูปแบบอื่น ๆ ด้วย เมื่อเดือนพฤศจิกายนปี 2022 จีนนำร่องมาตรการประกันบํานาญเพิ่มเติมใน 36 เมือง โดยรัฐบาลจะให้การสนับสนุนทางนโยบาย บุคคลเข้าร่วมโดยสมัครใจ และจะดำเนินการแบบการตลาด
จีนให้ความสำคัญกับการดูแลผู้สูงอายุที่ยากไร้ ผู้มีประกันบำนาญน้อย ผู้สูงอายุที่พิการ และผู้ที่มีอายุยืนเป็นพิเศษ เพื่อให้ผู้สูงอายุเหล่านี้มีความสุขในวัยชรา มณฑลเสฉวน ทางตะวันตกเฉียงใต้ของจีนมีประชากรจำนวนกว่า 83 ล้านคน ปัจจุบัน ทุกอำเภอของมณฑลเสฉวนต่างมีสถานสงเคราะห์ ซึ่งได้จัดเตียงให้บริการผู้สูงอายุจำนวน 192,000 เตียง มณฑลเสฉวนยังให้เงินบำนาญพิเศษกับผู้สูงอายุที่มีความยากลำบากจำนวน 2 ล้านคน ปีหลัง ๆ มานี้ มณฑลเสฉวน ยังช่วยซ่อมแซมที่อยู่อาศัยผู้สูงอายุกว่า 100,000 หลัง เพื่อให้วัสดุอุปกรณ์ต่าง ๆ ในบ้านเหล่านี้สามารถอำนวยความสะดวกให้ผู้สูงอายุได้มากขึ้น นอกจากนี้ มณฑลเสฉวนยังจัดเตียงรักษาพยาบาลในบ้านของผู้สูงอายุจำนวน 12,000 เตียง โดยจัดอาสาสมัครไปให้บริการผู้สูงอายุคนพิการ
การจัดกิจกรรมทางวัฒนธรรมสำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ เป็นส่วนประกอบสำคัญของการรับมือกับสังคมสูงวัยของจีน เมื่อวันที่ 3 มีนาคมที่ผ่านมา มีการก่อตั้งมหาวิทยาลัยผู้สูงอายุแห่งชาติจีน เพื่อสร้างโอกาสให้ผู้สูงอายุทั่วประเทศแบ่งปันทรัพยากรการศึกษาและการบริการสาธารณะต่าง ๆ ที่ผ่านมา มหาวิทยาลัยผู้สูงอายุในพื้นที่ต่าง ๆ ของจีนได้รังสรรค์ผลิตภัณฑ์วัฒนธรรมที่มีความหลากหลายตามความนิยมของผู้สูงอายุ เพื่อตอบสนองความต้องการด้านการศึกษา การติดต่อสื่อสาร และสุขภาพจิต
กล่าวโดยสรุปแล้ว การที่จีนใช้มาตรการต่าง ๆ เพื่อรับมือสังคมสูงวัยอย่างแข็งขันก็เพื่อให้บรรดาผู้สูงอายุมีความสุขสงบ มีที่พึ่งพิง ได้รับการบริการและการดูแลเป็นอย่างดี
เขียนโดย โจว ซวี่ ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
