หลังจากการเยือนจีนของนายเอ็มมานูเอล มาครง ประธานาธิบดีฝรั่งเศสเมื่อเดือนเมษายนปีนี้ (ค.ศ. 2023) เป็นที่สังเกตเห็นว่า เสียงในสหภาพยุโรปที่เรียกร้องให้จัดการความสัมพันธ์กับจีนอย่างมีเหตุผลได้เพิ่มมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด
“เราร่วมมือกันจะประสบผลสำเร็จมากมาย มิตรภาพฝรั่งเศส – จีนจงเจริญ! ” นี่คือ ความรู้สึกที่ประธานาธิบดีมาครงโพสต์ไว้บนแพลตฟอร์มโซเชียลด้วยสามภาษาทั้งภาษาจีน อังกฤษ และฝรั่งเศส เมื่อสิ้นสุดการเยือนจีน การเยือนครั้งนี้ได้ผลลัพธ์ที่สำคัญซึ่งรวมถึงการส่งเสริมความไว้วางใจซึ่งกันและกันทางการเมืองระหว่างฝรั่งเศส-จีน และการลงลึกกระชับความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการค้าระหว่างสองประเทศให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น
ขณะสภายุโรปหารือประเด็นนโยบายของสหภาพยุโรปเกี่ยวกับความสัมพันธ์กับจีนเมื่อไม่นานมานี้นั้น นางเออร์ซูลา ฟอน เดอร์ เลเยน ประธานคณะกรรมาธิการยุโรปกล่าวว่าจีนเป็นคู่ค้าที่สำคัญของสหภาพยุโรป การแยกสหภาพยุโรปออกจากจีนนั้นเป็นสิ่งที่เป็นไปไม่ได้ ไม่เหมาะสม และไม่สามารถทำได้จริง
เมื่อเร็วๆนี้ นายโจเซพ บอเรลล์ ผู้แทนระดับสูงของสหภาพยุโรปด้านการต่างประเทศและนโยบายความมั่นคงได้เผยแพร่บทความในหัวข้อ “มุมมองของข้าพเจ้าเกี่ยวกับจีนและความสัมพันธ์จีน-สหภาพยุโรป”โดยระบุว่า ในโลกปัจจุบันมีพลังใหม่เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง ยุโรปจำเป็นต้องยอมรับความเป็นจริงที่ว่ายุคของโลกที่มีหลายขั้วมากขึ้นได้มาถึงแล้ว “เรามุ่งมั่นที่จะติดต่อและร่วมมือกับจีน ทั้งยังได้ตระหนักถึงบทบาทสำคัญยิ่งของจีนในการแก้ไขปัญหาระดับโลกและระดับภูมิภาค”
นักสังเกตการณ์เห็นว่า ปัจจัยสำคัญที่ทำให้สหภาพยุโรปมีเสียงที่มีเหตุมีผลมากขึ้นต่อจีนนั้นมีดังนี้
ประการแรก ทั้งสองฝ่ายได้ส่งเสริมการสื่อสารและเพิ่มพูนความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ในช่วงสามปีนับตั้งแต่เกิดการระบาดของโรคโควิด-19 สหภาพยุโรปกับจีนขาดการสื่อสารแบบออฟไลน์ ในช่วงระยะเวลาที่ผ่านมา จีนกับสหภาพยุโรปได้ค่อยๆฟื้นฟูการสื่อสารและการแลกเปลี่ยนแบบออฟไลน์ในระดับสูง บ่อยครั้ง และมีประสิทธิภาพ ผู้นำและเจ้าหน้าที่ของประเทศในสหภาพยุโรปได้เห็นกับตาถึงความมีชีวิตชีวาของเศรษฐกิจและสังคมจีน ทำให้สามารถมองการพัฒนาของจีนได้อย่างถูกต้อง ครอบคลุม และมีเหตุผลมากขึ้น ซึ่งมีส่วนช่วยอย่างมากต่อการทำลายโซ่ตรวนแนวคิดภายในยุโรปเกี่ยวกับนโยบายต่อจีน และยังได้ทำให้เสียงที่ต้องการคงความร่วมมือกับจีนไว้ถูกกระตุ้นขึ้นมาอีกครั้งท่ามกลางการหารือเกี่ยวกับนโยบายต่อจีนของยุโรป
ประการที่สอง การลงลึกกระชับความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการค้านั้นสอดคล้องกับผลประโยชน์ของทั้งสองฝ่าย ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา จีนกับยุโรปได้สร้างรากฐานที่มั่นคงสำหรับการเติบโตร่วมกันทางเศรษฐกิจ ซึ่งเป็นข้อเท็จจริงที่สอดคล้องกับหลักการตลาดและผลประโยชน์ของทั้งสองฝ่าย ในช่วงไม่กี่ปีมานี้ แม้ว่าในความเข้าใจเกี่ยวกับจีนของยุโรปจะมีเสียงสุดโต่งดำรงอยู่บ้าง แต่ความร่วมมือทางการค้าระหว่างจีนกับยุโรปได้ปรากฏแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นและแสดงให้เห็นถึงความยืดหยุ่นที่แข็งแกร่งมาโดยตลอด ตามข้อมูลของสำนักงานสถิติแห่งสหภาพยุโรป เมื่อปี 2022 จีนเป็นแหล่งนำเข้าที่ใหญ่ที่สุดและเป็นผู้ซื้อสินค้ารายใหญ่อันดับสามของสหภาพยุโรป ตามข้อมูลของกระทรวงการต่างประเทศจีน เมื่อปี 2022 การค้าระหว่างจีนกับยุโรปเติบโตขึ้นโดยสวนกระแสเศรษฐกิจถดถอย ในระดับ 5.6% การลงทุนของสหภาพยุโรปในจีนเพิ่มขึ้นมากกว่า 90% เมื่อเทียบกับปี 2021 จำนวนขบวนรถไฟขนส่งสินค้าจีน- ยุโรปได้สร้างสถิติใหม่อีกครั้ง
ประการที่สาม การเพิ่มพูนความแข็งแกร่งของประเทศอย่างต่อเนื่องช่วยเพิ่มสถานะและความสำคัญระหว่างประเทศของจีนอย่างต่อเนื่อง
ประเทศในยุโรปจำนวนหนึ่งได้มีการทบทวนจุดยืนระหว่างประเทศของตนเองมากขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลังจากข้อพิพาทรัสเซีย-ยูเครนปะทุขึ้น ประเทศในยุโรปบางประเทศได้รับความเดือดร้อนอย่างมากจากความร่วมมือกับสหรัฐอเมริกาในด้านพลังงาน การเงิน และอุตสาหกรรม เป็นต้น ในการเผชิญกับความท้าทายในปัจจุบัน ยุโรปมีทางเลือกไม่มากนักในการปกป้องผลประโยชน์ของตนเอง ซึ่งทำให้ประเทศต่างๆ ในยุโรปตระหนักถึงคุณค่าและความยั่งยืนของความร่วมมือจีน-สหภาพยุโรปมากยิ่งขึ้น สหภาพยุโรปได้ตระหนักดีว่าจีนมีความสำคัญยิ่งต่อตนเอง สถานะทางอำนาจของจีนในด้านเศรษฐกิจและการเมืองโลกในปัจจุบันนั้นเป็นสิ่งที่สหภาพยุโรปไม่สามารถมองข้ามได้ และไม่สามารถแทนที่ด้วยประเทศอื่นได้ ความสัมพันธ์ทางเศรษฐกิจและการค้าระหว่างจีนกับยุโรปมีความใกล้ชิดและเกื้อหนุนกันอย่างมาก การฟื้นตัวของเศรษฐกิจสหภาพยุโรปนั้นไม่อาจขาดจีนได้ ยุโรปหวังจะยุติข้อพิพาทระหว่างรัสเซียกับยูเครนโดยเร็วที่สุด และฟื้นฟูระเบียบความมั่นคงของยุโรป จึงคาดหวังว่าจีนจะมีบทบาทอย่างแข็งขัน อาจกล่าวได้ว่าการรักษาความร่วมมืออย่างจริงจังกับจีนนั้นถือเป็นผลประโยชน์หลักของสหภาพยุโรปทั้งทางด้านเศรษฐกิจ ความมั่นคง ฯลฯ
นอกจากนี้ ไม่ว่าจะเป็นในด้านเศรษฐกิจ การค้าและการลงทุน หรือในด้านการบริหารจัดการโลก สหภาพยุโรปต่างก็หวังที่จะหาพันธมิตรที่มีนโยบายที่มั่นคงและต่อเนื่องและมีศักยภาพในการพัฒนาตนเอง แนวโน้มโดยรวมที่ดีของการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของจีน ตลอดจนความมั่นคงและความต่อเนื่องของนโยบายต่างประเทศของจีนได้เพิ่มความมั่นใจให้กับประเทศยุโรปมากยิ่งขึ้น ปัจจัยเหล่านี้เป็นตัวกำหนดความร่วมมือระหว่างจีนกับยุโรปที่ไม่เพียงแต่มีพื้นฐานและแรงขับเคลื่อนเท่านั้น หากยังมีอนาคตที่สดใสอีกด้วย
เขียนโดย ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
