ประเด็นความมั่นคงเกี่ยวข้องกับความผาสุกของประชาชนทุกประเทศ เกี่ยวพันถึงอนาคตและชะตากรรมของมนุษยชาติ ทว่าในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ทั่วโลกเกิดความสับสนวุ่นวายไร้ความสงบส่งผลให้ความมั่นคงระหว่างประเทศนับวันเผชิญกับความท้าทายที่รุนแรงมากขึ้น ในฐานะประเทศใหญ่ที่มีความรับผิดชอบ จีนได้ใช้ความพยายามอย่างต่อเนื่องเพื่อส่งเสริมความมั่นคงระหว่างประเทศ
เมื่อสองปีที่แล้ว ประธานาธิบดีสี จิ้นผิง ของจีนได้เสนอแนวคิดข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลกเป็นครั้งแรก โดยเสนอให้รับมือกับความท้าทายด้านความมั่นคงที่สลับซับซ้อนและเกี่ยวพันกันด้วยแนวคิดที่ส่งเสริมให้ทุกฝ่ายได้ชัยชนะร่วมกัน ซึ่งถือเป็นการเสนอ “แนวทางจีน”สำหรับการแก้ไขปัญหาความยากลำบากด้านความมั่นคงทั่วโลกและส่งเสริมความมั่นคงร่วมกันของมวลมนุษยชาติ
ข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลกยึดหลัก “การยืนหยัด 6 ประการ” เป็นสาระสำคัญ กล่าวคือ ยืนหยัดแนวคิดด้านความมั่นคงที่ทุกฝ่ายมีส่วนร่วม ครอบคลุม ร่วมมือ และยั่งยืน ยืนหยัดการเคารพอธิปไตยและบูรณภาพเหนือดินแดนของทุกประเทศ ยืนหยัดวัตถุประสงค์และหลักการของกฎบัตรสหประชาชาติ ยืนหยัดการให้ความสนใจกับข้อกังวลด้านความมั่นคงที่สมเหตุสมผลของทุกประเทศ ยืนหยัดการแก้ไขความขัดแย้งและข้อพิพาทระหว่างประเทศต่างๆ ด้วยสันติวิธีผ่านการเจรจาและการปรึกษาหารือ และยืนหยัดการบูรณาการการรักษาความมั่นคงทั้งในรูปแบบดั้งเดิมและไม่ใช่รูปแบบดั้งเดิม ข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลกมีทั้งแนวคิดมหภาคจากระดับสูงและวิธีการแก้ไขปัญหาในทางปฏิบัติ ซึ่งได้ให้แนวคิดและมาตรการที่เป็นไปได้สำหรับทุกฝ่ายในการทำงานร่วมกันเพื่อบริหารจัดการความท้าทายด้านความมั่นคงอันสลับซับซ้อน
ข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลกได้รับการยกย่องว่าเป็น “อาวุธอันทรงพลังในการปกป้องคุณค่าร่วมกันของมวลมนุษยชาติ” โดยมีพื้นฐานที่คำนึงถึงผลประโยชน์ของทุกประเทศและเน้นย้ำว่าทุกประเทศไม่ว่าใหญ่หรือเล็กและไม่ว่าอยู่ในระดับการพัฒนาใด ต่างก็เป็นสมาชิกที่เท่าเทียมกันของประชาคมระหว่างประเทศ ข้อริเริ่มนี้เสนอกรอบที่มีการบูรณาการการอยู่รอดกับการพัฒนาสังคม ซึ่งแสดงให้เห็นว่าหากไม่มีสันติภาพก็ยากที่จะบรรลุการพัฒนาที่ยั่งยืน และหากไม่มีการพัฒนาก็ไม่สามารถประกันได้ว่าจะมีความมั่นคงและสันติภาพ
จนถึงขณะนี้ ข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลกได้รับการสนับสนุนและชื่นชมจากกว่า 100 ประเทศและองค์กรระหว่างประเทศและภูมิภาค ทั้งยังได้มีการบันทึกไว้ในเอกสารทวิภาคีและพหุภาคีหลายฉบับเกี่ยวกับการแลกเปลี่ยนความร่วมมือระหว่างจีนกับประเทศอื่น ๆ และองค์กรระหว่างประเทศ
“บรรลุสันติภาพที่ยั่งยืนทั่วโลก ให้ทุกประเทศสุขสบายกับสภาพแวดล้อมภายนอกที่สงบสุขและมั่นคง ให้ประชาชนทุกประเทศล้วนอยู่เย็นเป็นสุข และให้สิทธิประโยชน์ของประชาชนได้รับการคุ้มครองอย่างเต็มที่ นี่คือ ความปรารถนาร่วมกันของพวกเรา” เอกสารแนวคิด “ข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลก” ที่จีนเผยแพร่เมื่อเดือนกุมภาพันธ์ ค.ศ. 2023ได้วาดภาพที่สวยงามเช่นนี้
นี่คือ วิสัยทัศน์ และยังเป็นปฏิบัติการด้วย จีนได้ดำเนินความร่วมมือด้านความมั่นคงทวิภาคีและพหุภาคีในเชิงรุกกับประเทศต่างๆ ทั่วโลก รวมถึงองค์กรระหว่างประเทศและภูมิภาคภายใต้การยืนหยัดหลักการ 5 ประการอันได้แก่ เคารพซึ่งกันและกัน เปิดกว้างและครอบคลุม พหุภาคี อำนวยประโยชน์แก่กันและมีชัยชนะร่วมกัน บูรณาการและประสานงาน
วันที่ 10 มีนาคมปีนี้เป็นวันครบรอบหนึ่งปีการฟื้นฟูความสัมพันธ์ทางการฑูตระหว่างซาอุดีอาระเบียกับอิหร่านภายใต้การไกล่เกลี่ยของจีน ในช่วงหนึ่งปีที่ผ่านมา ทั้งสองประเทศกลับมามีความสัมพันธ์ทางการทูตอีกครั้ง และความสัมพันธ์ทวิภาคีก็ดีขึ้นอย่างต่อเนื่อง แนวทางแก้ไขปัญหาที่เป็นประเด็นร้อนที่มีลักษณะเฉพาะของจีนได้รับการอธิบายไว้อย่างชัดเจนในการปฏิบัติที่ประสบความสำเร็จครั้งนี้ ผู้เชี่ยวชาญเชื่อว่าการไกล่เกลี่ยที่ประสบความสำเร็จของจีนในการรื้อฟื้นความสัมพันธ์ทางการฑูตระหว่างซาอุดีอาระเบียกับอิหร่านนั้น ไม่เพียงเป็นผลมาจากความพยายามร่วมกันของทั้งสามประเทศเท่านั้น แต่ยังเป็นแนวทางปฏิบัติที่ประสบความสำเร็จของข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลกในภูมิภาคตะวันออกกลางด้วย
นับตั้งแต่วิกฤตยูเครนทวีความรุนแรงขึ้นอย่างเต็มรูปแบบ จีนได้ออกเอกสาร “จุดยืนของจีนในการแก้ไขวิกฤตยูเครนด้วยวิถีทางการเมือง” ทั้งยังได้ดําเนินการทางการทูตกับทุกฝ่ายอย่างแข็งขัน และยืนหยัดที่จะส่งเสริมการเจรจาสันติภาพ จีนประสบความสำเร็จในการไกล่เกลี่ยฝ่ายที่เกี่ยวข้องกับการปะทะกันในเมียนมาให้จัดการเจรจาสันติภาพหลายรอบในเมืองคุนหมิงมณฑลยูนนาน ซึ่งมีบทบาทสําคัญยิ่งในการคลี่คลายสถานการณ์ความตึงเครียดในภาคเหนือของเมียนมาตลอดจนมีบทบาทสำคัญในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพในภูมิภาค จีนได้เผยแพร่เอกสาร “จุดยืนของจีนเกี่ยวกับปัญหาอัฟกานิสถาน” ซึ่งมีบทบาทที่สร้างสรรค์ในการยุติปัญหาที่เป็นประเด็นร้อนในภูมิภาคด้วยวิถีทางการเมือง เอกสาร “จุดยืนของจีนเกี่ยวกับการยุติความขัดแย้งระหว่างปาเลสไตน์กับอิสราเอล” ได้เสนอหลักการและลำดับความสําคัญในการดำเนินการของประชาคมระหว่างประเทศในห้าด้าน ได้แก่ ส่งเสริมการหยุดยิงอย่างเต็มรูปแบบ ปกป้องพลเรือนอย่างมีประสิทธิภาพ ประกันการบรรเทาทุกข์ด้านมนุษยธรรม ยกระดับการไกล่เกลี่ยทางการทูต และแสวงหาทางออกทางการเมืองผ่านการดําเนินการตาม “แนวทางสองประเทศ”……
ด้วยความก้าวหน้าอย่างต่อเนื่องและมั่นคงของความร่วมมือด้านความมั่นคงระหว่างจีนกับฝ่ายต่างๆภายใต้กรอบข้อริเริ่มว่าด้วยความมั่นคงทั่วโลก ประเทศจํานวนมากขึ้นเรื่อยๆ ได้ตระหนักยิ่งขึ้นว่าจีนมีความมุ่งมั่นที่จะพิทักษ์ความมั่นคงและเสถียรภาพของโลกอย่างแน่วแน่ และจีนเป็นแกนกลางในการปกป้องสันติภาพและความสงบสุขของมนุษยชาติมาโดยตลอด
เขียนโดย ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
