ปีนี้ เป็นวาระครบรอบ 20 ปีการอวกาศพร้อมมนุษย์ของจีนนับจากการประสบความสําเร็จในการบินอวกาศเป็นครั้งแรก ตลอด 20 ปีที่ผ่านมา เทคโนโลยีการบินอวกาศพร้อมมนุษย์ของจีนได้พัฒนาก้าวหน้าเป็นอย่างมาก โดยพื้นที่พำนักของนักบินอวกาศในยานอวกาศได้ขยายจากแค่ 6 ลูกบาศก์เมตรมาเป็น 110 ลูกบาศก์เมตรในสถานีอวกาศจีน จากขั้นที่นักบินอวกาศคนเดียวบินในอวกาศเป็นเวลาหนึ่งวัน พัฒนามาเป็นการมีนักบินอวกาศ 3 นายปฏิบัติงานประจำอยู่ในสถานีอวกาศเป็นเวลาครึ่งปี น้ำหนักของยานอวกาศเพิ่มจาก 10 ตันมาจนถึงสถานีอวกาศที่มีน้ำหนักกว่า 100 ตันในปัจจุบัน นอกจากนี้ จีนมีนักบินอวกาศจำนวน 20 คนที่เคยไปปฏิบัติงานบนอวกาศมาแล้ว
ย้อนกลับไปเมื่อวันที่ 15 ตุลาคม ค.ศ.2003 ยานอวกาศเสินโจว-5 ยานอวกาศพร้อมมนุษย์ลําแรกของจีนประสบความสําเร็จในการปล่อยจากศูนย์ปล่อยดาวเทียมจิ่วฉวน จีนนับเป็นประเทศที่ 3 ในโลกที่เชี่ยวชาญเทคโนโลยีการบินอวกาศพร้อมมนุษย์
การคัดเลือกนักบินอย่างเข้มงวดจาก 1,500 นาย หยัง ลี่เหว่ย นักบินอวกาศวัย 38 ปีได้ไปปฏิบัติงานการบินอวกาศเป็นเวลา 21 ชั่วโมง 23 นาที และกลับมาจากอวกาศอย่างปลอดภัย เขาเป็นคนจีนคนแรกที่ได้ท่องอวกาศ
สองปีต่อมา ในปีค.ศ.2005 ยานอวกาศเสินโจว-6 ได้นํานักบินอวกาศจีน 2 นายขึ้นสู่อวกาศและอยู่ในอวกาศเป็นเวลา 5 วัน เดือนกันยายน ค.ศ.2008 ยานอวกาศเสินโจว-7 พร้อมนักบินอวกาศ 3 นายใช้เวลา 5 วันได้เสร็จสิ้นภารกิจที่กําหนดไว้มากกว่า 1,000 ภารกิจ ในภารกิจเหล่านี้ ที่สําคัญที่สุดคือ นักบินอวกาศไจ๋ จื้อกัง ได้ออกจากยานอวกาศและเดินในอวกาศ เขากลายเป็นคนจีนคนแรกที่ได้เดินในอวกาศ ปีเดียวกัน คณะกรรมการการทหารส่วนกลางของจีนได้มอบเหรียญเกียรติยศการบินอวกาศให้แก่ไจ๋ จื้อกัง เดือนพฤศจิกายน ค.ศ.2011 ยานอวกาศเสินโจว-8 ได้เสร็จสิ้นการเชื่อมต่อกับห้องปฏิบัติการอวกาศ “เทียนกง-1” เดือนมิถุนายน ค.ศ.2012 ยานอวกาศเสินโจว-9 ประสบความสำเร็จในการส่งทั้งนักบินอวกาศและเครื่องอุปกรณ์ไป-กลับจากภาคพื้นสู่ยานอวกาศที่บินในวงโคจรเป็นครั้งแรก ซึ่งเป็นความก้าวหน้าครั้งสําคัญของจีนในการพัฒนาเทคโนโลยีการการเทียบท่าและการเชื่อมต่อของยานอวกาศในวงโคจร และได้ปูพื้นฐานต่อการก่อสร้างสถานีอวกาศ
เป็นที่น่าสนใจคือ นางหลิว หยัง ที่ปฏิบัติงานบนยานอวกาศเสินโจ-9 เป็นนักบินอวกาศหญิงคนแรกของจีนที่ได้ขึ้นประจำการในอวกาศ ต่อมา ในช่วงเดือนมิถุนายนถึงเดือนธันวาคม หลิว หยังได้ปฏิบัติงานการบินอวกาศเป็นครั้งที่ 2 บนยานอวกาศเสินโจว-14 คณะกรรมการการทหารส่วนกลางของจีนให้เกียรติเธอว่าเป็น นักบินอวกาศฮีโร่
ค.ศ.2013 ยานอวกาศเสินโจว-10 ประสบความสําเร็จในการบินอวกาศเชิงประยุกต์เป็นครั้งแรก โดยนักบินอวกาศจีนได้เข้าไปทำงานในห้องปฏิบัติการอวกาศแห่งแรกของจีน และดำเนินปฏิบัติการทางการแพทย์ เทคนิค และถ่ายทอดสดบรรยายความรู้เรื่องการบินอวกาศ ค.ศ.2016 ยานอวกาศเสินโจว-11ได้บรรทุกวัสดุต่าง ๆ ขึ้นอวกาศเพื่อปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์หลายรายการ ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ว่า การบินอวกาศพร้อมมนุษย์ของจีนได้เข้าสู่ขั้นตอนใหม่ของการประยุกต์ใช้ประโยชน์จากอวกาศ เดือนมิถุนายน ค.ศ.2021 ยานอวกาศเสินโจว-12 ได้จัดส่งนักบินอวกาศจีน 3 นายเข้าไปในสถานีอวกาศของจีนเป็นครั้งแรก เดือนตุลาคม ค.ศ.2021 ยานอวกาศเสินโจว-13 พร้อมนักบินอวกาศจีน 3 นายอยู่ในวงโคจรเป็นเวลาถึง 6 เดือน ถือเป็นครั้งแรกที่นักบินอวกาศจีนปฏิบัติงานในอวกาศเป็นเวลายาวนานเช่นนี้ ในช่วงนี้ หวัง ย่าผิง นักบินอวกาศหญิงอีกคนหนึ่งของจีนได้เข้าประจำการในสถานีอวกาศของจีน เธอกลายเป็นนักบินอวกาศหญิงคนแรกของจีนที่ไปปฏิบัติงานในสถานีอวกาศจีน นอกจากนี้ เธอยังเป็นนักบินอวกาศหญิงคนแรกของจีนที่ออกจากยานอวกาศและเดินกลางอวกาศ หลังปฏิบัติการครั้งนี้ เธอได้รับเกียรติเป็นนักบินอวกาศฮีโร่เช่นกัน
สถานีอวกาศของจีนชื่อว่า เทียนกง ซึ่งมีความหมายว่า พระราชวังบนสวรรค์ ความสูงวงโคจรของสถานีอวกาศจีนคือ 400 – 450 กิโลเมตร ความเอียงวงโคจรคือ 42 – 43 องศา และมีน้ำหนัก 180 ตัน สถานีอวกาศจีนประกอบด้วย 5 ส่วนได้แก่ โมดูลหลักเทียนเหอ โมดูลปฏิบัติงานเมิ่งเทียน โมดูลปฏิบัติงานเวิ่นเทียน ยานอวกาศพร้อมมนุษย์เสินโจว และยานขนส่งเทียนโจว อายุการใช้งานตามการออกแบบเป็นเวลา 10 ปี สามารถบรรจุนักบินอวกาศได้มากที่สุด 6 นาย ตามปกติ มีนักบินอวกาศประจำการ 3 นาย
เดือนพฤศจิกายน ค.ศ.2022 นักบินอวกาศ 3 นายที่โดยสารยานอวกาศเสินโจว-14 ขึ้นสู่อวกาศนั้นได้พบกับกับนักบินอวกาศ 3 นายที่โดยสารยานอวกาศเสินโจว-15 บนสถานีอวกาศจีน นับเป็นครั้งแรกที่นักบินอวกาศจีนเสร็จสิ้นการผลัดเปลี่ยนเวรกลางอวกาศ และเป็นครั้งแรกที่มีนักบินอวกาศจีนจำนวน 6 นายปฏิบัติงานพร้อมกันในสถานีอวกาศจีน ต่อจากนั้น สถานีอวกาศจีนเริ่มมีนักบินอวกาศจีนอยู่ประจำการระยะยาว
เดือนพฤษภาคม ค.ศ.2023 ยานอวกาศพร้อมมนุษย์เสินโจว-16 พร้อมนักบินอวกาศ 3 นายไปปฏิบัติภารกิจประการแรกในขั้นตอนการประยุกต์และพัฒนาสถานีอวกาศ นี่เป็นครั้งที่ 4 ที่นักบินอวกาศจิ่ง ไห่เผิง ปฏิบัติงานกลางอวกาศ ก่อนหน้านี้ เขาได้เข้าร่วมการปฏิบัติงานบนยานอวกาศเสินโจว-7 ยานอวกาศเสินโจว-9 และยานอวกาศเสินโจว-11 เขากลายเป็นนักบินอวกาศจีนที่ได้ปฏิบัติงานบนอวกาศมากครั้งที่สุด
เมื่อวันที่ 26 ตุลาคมที่ผ่านมาจีนได้ปล่อยยานอวกาศ พร้อมมนุษย์เสินโจว-17 ขึ้นสู่อวกาศด้วยความสำเร็จ
นับเป็นครั้งที่ 30 ที่จีนดําเนินการปล่อยยานอวกาศเพื่อภารกิจการบินอวกาศพร้อมมนุษย์ ปัจจุบัน จีนจะปล่อยยานอวกาศพร้อมมนุษย์ปีละ 2 ครั้ง ข่าวจากสำนักงานวิศวกรรมการบินอวกาศพร้อมมนุษย์ของจีนเผยว่า ปัจจุบัน มีหลายประเทศสมัครจะจัดส่งนักบินอวกาศเข้าร่วมปฏิบัติงานที่สถานีอวกาศของจีนแล้ว
เขียนโดย โจว ซวี่ ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
