ถ้าถามว่าเวลานี้ เมืองไหนของจีนคึกคักมากที่สุด คาดว่าร้อยละ 99 จะตอบว่า..ฮาร์บินแน่นอน โดยความคึกคักที่ว่านี้ไม่ใช่แค่ความรู้สึกหรือจำนวนรายงานข่าว แต่อยู่ที่วันหยุดปีใหม่สากลในจีนมีแค่ 3 วัน แต่เมืองฮาร์บินต้อนรับนักท่องเที่ยวมากกว่า 3 ล้านคน สร้างรายได้จากการท่องเที่ยวกว่า 5,900 ล้านหยวน มิน่า..ชาวเน็ตจึงพากันกล่าวว่า ฮาร์บินได้รับทรัพย์มหาศาล ตอนนี้ ไม่ว่าสื่อหลักหรือสื่อสังคมออนไลน์จึงไม่พลาด…ที่จะเอ่ยถึงฮาร์บิน ส่วนสิ่งที่เกี่ยวข้อง อาทิ สาลี่แช่น้ำแข็ง ตลาดเช้า หม้อเหล็กตุ๋น ตุ๊กตาหิมะขนาดใหญ่จึงพลอยฮอตไปด้วย จึงอดไม่ได้ที่จะถามว่า ทำไมต้องเป็นฮาร์บิน?
ช่างพอเหมาะพอดีที่เมื่อ 10 วันก่อน ผู้เขียนได้เดินทางไปรายงานข่าวการแข่งขันแกะสลักหิมะนานาชาติ ประจำปี 2024 ก็เลยอยากเล่าสิ่งที่ได้ยินได้เห็นประกอบการวิเคราะห์ถึงสาเหตุที่ทำให้ช่วงนี้ฮาร์บินคึกคักเป็นพิเศษ
เป็นที่ทราบกันดีว่า งานกีฬาโอลิมปิกฤดูหนาวปี 2022 ส่งผลให้คน 300 ล้านคนร่วมกีฬาประเภทหิมะและน้ำแข็ง ส่งผลมากขึ้นต่อการท่องเที่ยวการผ่อนหย่อนใจด้วยหิมะและน้ำแข็ง ฉะนั้น พื้นฐานการบริโภคด้านหิมะและน้ำแข็งที่ดีอยู่แล้วก็มั่นคงยิ่งขึ้น ปีนี้ถือว่าเป็นปีแรกที่เทศกาลหิมะและน้ำแข็งฮาร์บินเดินเครื่องเต็มสูบหลังจากที่มีการปรับมาตรการป้องกันและควบคุมโควิด-19ผู้คนจึงพากันหลั่งไหลมาเที่ยว
การพัฒนาอุตสาหกรรมหิมะและน้ำแข็งของเมืองฮาร์บินมีประวัติความเป็นมากว่า 60 ปีแล้ว มีทรัพยากรการท่องเที่ยวด้านนี้จำนวนมาก ขณะเดียวกัน เมืองฮาร์บินอุดมด้วยผลิตภัณฑ์หิมะและน้ำแข็ง อาทิ สวนสนุกโลกน้ำแข็ง-หิมะฮาร์บิน คาราวานน้ำแข็ง-หิมะริมแม่น้ำซงฮวา นอกจากนี้ ยังมีลานสกีในร่ม สวนขั้วโลก ตุ๊กตาเพนกวินซึ่งเป็นเน็ตไอดอล และงานนิทรรศการหิมะ สวนเสือไซบีเรีย เป็นต้น กล่าวได้ว่า เมืองฮาร์บินเป็นเมืองที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัวด้านอุดมสมบูรณ์ที่สุดในจีน
นอกจากนี้ สิ่งปลูกสร้างของเมืองฮาร์บินเต็มไปด้วยบรรยากาศทวีปยุโรป อาทิ โบสถ์ เซนต์โซเฟีย และถนนจงยางต้าเจีย บวกกับสีสันหิมะและน้ำแข็ง ทำให้เมืองฮาร์บินมีแรงรูงใจมากขึ้น โดยผมกับคุณมณีนาถ อ่อนพรรณนา ผู้เชี่ยวชาญภาคภาษาไทย ไชน่ามีเดียกรุ๊ปเมื่อเสร็จสิ้นการถ่ายเปิดรายการที่ถนนจงยางต้าเจียแล้วก็พากันซื้อไอติมมาเดียร์มาลิ้มรส กลิ่นหอมนุ่มจากนมทำให้เราชอบมาก ส่วนชาวฮาร์บินเรียกนักท่องเที่ยวจากภาคใต้ของจีนว่า “มันฝรั่งเล็ก ๆ ในภาคใต้” อย่างเป็นกันเอง ซึ่งก็มีการแพร่หลายอย่างกว้างขวางในสื่อต่าง ๆ ปัจจัยเหล่านี้ ทำให้เมืองฮาร์บินมีความคึกคักยิ่งขึ้น
ด้านการเปิดบริการนักท่องเที่ยวต่างถิ่น เมืองฮาร์บินมีความตั้งใจเป็นอย่างยิ่ง โดยได้กล่าวเมื่อเร็วๆนี้ว่า เมืองฮาร์บินยินดีต้อนรับนักท่องเที่ยวต่างถิ่น จึงมีเซอร์ไพรส์ทุกวัน พวกเขาเชิญชาวชนเผ่าเอ้อ หลุนชุน ลากกวางเดินเล่นริมถนนจงยางต้าเจีย การถ่ายภาพที่จัตุรัสโซเฟียไม่มีพระจันทร์ประกอบ จึงรีบทำพระจันทร์และปล่อยขึ้นท้องฟ้า เมื่อได้ยินว่า นักท่องเที่ยวเห็นป้ายรถเมล์ไม่ชัด ก็เปลี่ยนเป็นป้ายใหม่ทันที ชาวฮาร์บินยังสมัครใจใช้รถส่วนตัวรับส่งนักท่องเที่ยว แจกถังหูลู่ให้นักท่องเที่ยว เป็นต้น เป็นที่ประจักษ์ว่าสาเหตุสำคัญที่เมืองฮาร์บินมีความคึกคักก็คือเอาใจนักท่องเที่ยว ตอบสนองความต้องการต่าง ๆ ของนักท่องเที่ยวอย่างทันท่วงที
เมืองฮาร์บินไม่เพียงแต่ดึงนักท่องเที่ยวจีน หากยังดึงนักท่องเที่ยวต่างชาติซึ่งรวมทั้งไทยให้เดินทางมาเที่ยว คราวนี้ มีทีมไทยมืออาชีพ 3 ทีมและทีมสมัครเล่นอีก 2 ทีมได้ร่วมการแข่งขันแกะสลักหิมะนานาชาติประจำปี 2024 สุดท้าย ผลงาน “ตุ๊กตุ๊กออนทัวร์” จากนักศึกษาสาขาวิจิตรศิลป์ วิทยาลัยอาชีวศึกษาเสาวภาคว้ารางวัลที่ 1ผลงานชิ้นนี้นำรถตุ๊ก ๆ มาเป็นสื่อตัวกลางในการพาตัวละครต่าง ๆ ที่เกี่ยวกับวัฒนธรรมและประเพณีไทย เพื่อให้ชาวโลกได้เห็นศิลปะไทยในรูปแบบร่วมสมัย
นอกจากเพื่อนคนไทยที่มาเที่ยวและร่วมการแข่งขันที่เมืองฮาร์บินเป็นระยะสั้นแล้ว มหาวิทยาลัยวิศวกรรมฮาร์บิน (Harbin Engineering University) ซึ่งเป็นเจ้าภาพจัดการแข่งขันแกะสลักหิมะครั้งนี้ ยังมีนักศึกษาไทย 50 กว่าคนมาศึกษาที่นี่ พวกเขาเรียนวิชาเอกภาษาและวัฒนธรรมจีน ปัญญาประดิษฐ์ เป็นต้น เมืองฮาร์บินที่เต็มไปด้วยหิมะและน้ำแข็งไม่สามารถขัดขวางกระตือรือร้นของนักศึกษาไทยที่มาเรียน เรื่องนี้สะท้อนให้เห็นถึง “จีน-ไทยใช่อื่นไกล พี่น้องกัน” ก็สร้างแรงบันดาลใจให้กับผมที่อยากจะไปมหาวิทยาลัยแห่งนี้อีกเพื่อสัมภาษณ์นักศึกษาไทยเหล่านี้
ความจริงแล้ว ในแผนที่การท่องเที่ยวจีน เมืองฮาร์บินมีความคึกคักมาโดยตลอด เมื่อย่างเข้าฤดูหนาว สวนสนุกโลกหิมะและน้ำแข็งฮาร์บินก็เป็นสถานที่ที่ผู้คนมักเอ่ยถึงและให้ความสนใจ ในฤดูร้อนยิ่งไม่ต้องพูดเพราะ ฮาร์บินซึ่งตั้งอยู่ภาคตะวันออกเฉียงเหนือของจีนก็เป็นสถานที่ตากอากาศที่สุดยอดมากๆ ส่วนปีหน้า…ปี 2025 เมืองฮาร์บินยังจะจัดงานเอเชียนเกมส์ฤดูหนาว ซึ่งก็เป็นงานกีฬาทวีปเอเชียที่น่าจับตา เราหวังด้วยความจริงใจว่า การท่องเที่ยวของเมืองฮาร์บินจะคึกคักต่อไป ไม่ว่าฤดูกาลไหน ก็ยังคงสืบทอดมนต์เสน่ห์ที่มีเอกลักษณ์พิเศษของตน
เขียนโดย ชุย อี๋เหมิง ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกาสถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
