วันที่ 26 กันยายนที่ผ่านมา สำนักงานสารนิเทศแห่งคณะรัฐมนตรีจีนได้ออกสมุดปกขาว “จับมือกันสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกัน:ข้อริเริ่มและปฏิบัติการของจีน” ในโอกาสครบรอบ 10 ปีที่นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีนเสนอแนวคิดการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกัน มีการอธิบายอย่างละเอียดและการสรุปอย่างเป็นขั้นตอนเกี่ยวกับกับแนวคิดและแนวปฏิบัติของจีนในการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกัน เป็นการชี้ทางสู่อนาคตที่ดีกว่าสำหรับทั่วโลกอีกด้วย
เดือนมีนาคมปี 2013 นายสี จิ้นผิง ประธานาธิบดีจีนแสดงปาฐกถาที่สถาบันความสัมพันธ์ระหว่างประเทศแห่งมอสโก โดยได้เสนอแนวคิดการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันเป็นครั้งแรก ต่อมาแนวคิดดังกล่าวมีการเพิ่มเติมและพัฒนาอย่างต่อเนื่อง ถูกบรรจุเป็นมติในการประชุมสมัชชาใหญ่สหประชาชาติ และมติหรือปฏิญญาของกลไกพหุภาคีหลายครั้งซึ่งรวมถึงองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ กลุ่มประเทศบริกส์ เป็นต้น ได้รับการยอมรับและการสนับสนุนอย่างกว้างขวางจากประชาคมระหว่างประเทศ
การสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันมีแหล่งกำเนิดจากประชาชาติจีนที่ถือแนวคิดความสามัคคีร่วมมือกันเป็นเจตนารมณ์หลัก มีแหล่งกำเนิดจากการแสวงหาสันติภาพ ความปรองดองและความสมานฉันท์ที่หยั่งรากลึกในเจตนารมณ์แห่งประชาชาติจีน การสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันไม่ใช่การแทนที่ระบอบหนึ่งด้วยระบอบอื่น และไม่ใช่การนำอารยธรรมหนึ่งแทนที่อารยธรรมหนึ่ง แต่เป็นการร่วมกันใช้ประโยชน์ การร่วมแบ่งปันสิทธิประโยชน์ การมีหน้าที่ความรับผิดชอบร่วมกันในกิจการระหว่างประเทศของประเทศที่มีความต่างกันทั้งในแง่ระบบสังคม อุดมการณ์ วัฒนธรรมและประวัติศาสตร์ ตลอดจนระดับการพัฒนา
ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงของจีนเคยสรุปไว้อย่างกระชับว่า ประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันก็คืออนาคตและชะตากรรมของทุกประเทศชาติและทุกประเทศมีความเชื่อมโยงกันอย่างใกล้ชิด เราควรยืนหยัดร่วมทุกข์ร่วมสุข มุ่งมั่นที่จะสร้างโลกที่เราเกิดและใช้ชีวิตอยู่นั้นให้เป็นครอบครัวใหญ่ที่มีความสามัคคี ทำให้ความปรารถนาในการมีชีวิตที่ดีขึ้นของประชาชนทั่วโลกเป็นความจริง
จีนเป็นผู้ริเริ่มแนวคิดการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มี่อนาคตร่วมกัน เป็นนักปฏิบัติที่แบกรับภาระหน้าที่และมีความรับผิดชอบ โดยสมุดปกขาวได้แนะนำข้อริเริ่มและปฏิบัติการของจีนในการผลักดันการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันจาก 4 ด้าน ได้แก่ ผลักดันการร่วมกันสร้างหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่มีคุณภาพสูง ปฏิบัติตามข้อริเริ่มเพื่อการพัฒนาของโลก ข้อริเริ่มเพื่อความมั่นคงของโลกและข้อริเริ่มว่าด้วยอารยธรรมโลก ใช้ปฏิบัติการร่วมกันกับประเทศและเขตแคว้นจำนวนมากขึ้น อัดฉีดพลังขับเคลื่อนให้กับความร่วมมือด้านต่าง ๆ ระหว่างประเทศ
สมุดปกขาวระบุว่า ข้อริเริ่มการร่วมกันสร้างหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางถือเป็นแนวปฏิบัติที่ชัดเจนในการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกัน เป็นผลิตภัณฑ์สาธารณะระดับนานาชาติและเป็นแพลตฟอร์มความร่วมมือระหว่างประเทศที่ได้รับการต้อนรับอย่างกว้างขวาง จนถึงเดือนกรกฎาคมปี 2023 มีประเทศมากกว่า 3 ใน 4 ของโลกกับองค์การระหว่างประเทศกว่า 30 องค์การได้ลงนามเอกสารความร่วมมือ โดยจีนได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดว่าด้วยความร่วมมือระหว่างประเทศหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางครั้งแรกในปี 2017 ครั้งที่สองในปี 2019 และจะเป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดว่าด้วยความร่วมมือระหว่างประเทศหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางครั้งที่ 3 ในเดือนตุลาคมที่จะถึงนี้ ด้วยการผนึกกำลังที่ใหญ่ที่สุดเพื่อร่วมกันส่งเสริมการสร้างหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางที่มีคุณภาพสูง
ในช่วงสิบปีนับตั้งแต่ปี 2013 เป็นต้นมา สถานการณ์ระหว่างประเทศเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว กระบวนการโลกาภิวัตน์เผชิญกับการทวนกระแส อาทิ การขาดความเชื่อมโยงและตัดห่วงโซ่ ควบคุมการส่งออกเทคนิคที่เป็นหัวใจสำคัญ เป็นต้น ส่อเค้าการต่อสู้ระหว่างค่ายตลอดจนสงครามเย็นครั้งใหม่ซึ่งบ่อนทำลายความร่วมมือทั่วโลกอย่างต่อเนื่อง โดยเฉพาะหลายปีมานี้ เหตุการณ์ “หงส์ดำ” และ “แรดเทา” เกิดขึ้นบ่อยครั้ง
และสถานการณ์เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วจนคนส่วนใหญ่คิดไม่ถึง อาจกล่าวได้ว่าสิ่งที่สังคมมนุษย์กำลังเผชิญอยู่ในขณะนี้คือ การตัดสินใจเรื่องความเป็นความตายว่า จะเข้าสู่วงจรอุบาทว์แห่งการต่อสู้และการแบ่งแยกอย่างต่อเนื่องหรือแสวงหาหนทางแห่งความร่วมมือเพื่อชัยชนะร่วมกัน เพื่อให้ประชากรโลกกว่า 7,000 ล้านคนมีชีวิตที่ดีขึ้น ทั่วโลกกำลังหาคำตอบ ซึ่งเป็นบทพิสูจน์ความสามารถในการคาดการณ์และการมองไปข้างหน้าของแนวคิดประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกัน
ซึ่งแตกต่างจากแนวคิดเกมผลรวมเป็นศูนย์ของบางประเทศตะวันตก แนวคิดการสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันริเริ่มใช้การพัฒนาอย่างสันติเพื่อก้าวข้ามความขัดแย้งและการเผชิญหน้า แทนที่ความมั่นคงที่สมบูรณ์ด้วยความมั่นคงร่วมกัน ละทิ้งเกมผลรวมเป็นศูนย์ด้วย ผลประโยชน์ร่วมกันและได้ชัยชนะด้วยกัน และป้องกันความขัดแย้งของอารยธรรมด้วยการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกัน
กิจการระดับโลกต้องให้ทุกประเทศหารือกัน ทุกประเทศต้องร่วมสร้างธรรมาภิบาล และทุกประเทศต้องแบ่งปันผลประโยชน์กัน
ซึ่งสิ่งเหล่านี้มีส่วนสนับสนุนการปรับปรุงธรรมาภิบาลโลกที่เสนอโดยจีน ประเทศและประชาชนจำนวนมากขึ้นตระหนักแล้วว่าแนวคิดดังกล่าวเป็นผลประโยชน์ร่วมกันของมวลมนุษยชาติ นายอันโตนิโอ กูเตอร์เรส เลขาธิการสหประชาชาติระบุว่า เป้าหมายที่เราปฏิบัติตามพหุภาคีนิยมก็เพื่อสร้างประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกัน
ยุคสมัยใหม่ต้องใช้แนวคิดใหม่ เมื่อเผชิญกับความท้าทายระดับโลก ประเทศต่าง ๆ ล้วนอยู่บนเรือลำเดียวกันที่มีชะตากรรมร่วมกัน ดั่งที่สมุดปกขาวระบุไว้ว่า “โลกบูรณาการอยู่ที่นั่น ใครก็ตามที่ปฏิเสธโลกนี้ โลกก็จะปฏิเสธเขาด้วย” เมื่อมองไปในอนาคต แนวคิดประชาคมมนุษย์ที่มีอนาคตร่วมกันจะสร้างอนาคตที่ดีงามให้กับมวลมนุษยชาติอย่างแน่นอน จะนำมาซึ่งการพัฒนา สันติภาพ ความมั่นคงสถาพรและความเจริญวัฒนาถาวร
เขียนโดย ชุย อี๋เหมิง ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
