บทวิเคราะห์ : จีนสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้วยตนเองไม่เป็นภัยคุกคามต่อใคร
ช่วงที่ผ่านมา สื่อตะวันตกบางสำนักมีความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้วยตนเองของจีน โดยอ้างว่าความมุ่งมั่นดังกล่าวของจีนจะทำให้ตลาดโลกแตกแยกเป็นหลายส่วนที่บังคับใช้มาตรฐานของผลิตภัณฑ์ที่แตกต่างกัน แต่ฝ่ายจีนชี้ว่า ความกังวลดังกล่าวไม่สมเหตุสมผลและไม่จำเป็นโดยสิ้นเชิง
จีนระบุว่า ผู้ที่มองการสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้วยตนเองของจีนเป็นภัยคุกคามนั้นมีแนวคิดครองความเป็นใหญ่ในโลก ช่วงหลายปีมานี้ สหรัฐฯจงใจใส่ร้ายการพัฒนาเทคโนโลยีระดับสูงของจีน และได้ใช้มาตรการต่างๆกดดัน คว่ำบาตรบริษัทจีนภายใต้ข้ออ้างต่างๆมาโดยตลอด สหรัฐฯไม่เพียงแต่สั่งห้ามใช้ผลิตภัณฑ์ของหวาเหวย บริษัทยักษ์ใหญ่ด้านเทคโนโลยีของจีนในระบบการสื่อสารโทรคมนาคมของประเทศตนเท่านั้น หากยังกดดันให้ประเทศอื่นต้องปฏิบัติต่อบริษัทหวาเหวยเช่นเดียวกับสหรัฐฯด้วย นอกจากนี้ยังสั่งห้ามไม่ให้บริษัทของประเทศตนจำหน่ายซอฟต์แวร์และชิ้นส่วนอุปกรณ์ให้กับบริษัทเทคโนโลยีของจีน แต่การกลั่นแกล้งและการคว่ำบาตรของสหรัฐฯไม่สามารถหยุดยั้งการพัฒนาของวิสาหกิจไฮเทคของจีน และก็ไม่สามารถรักษาฐานะการผูกขาดด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของสหรัฐฯได้ จีนได้เรียนรู้จากประสบการณ์ทางประวัติศาสตร์ว่าเทคโนโลยีหลักในสาขาสำคัญๆ จะไม่สามารถขอหรือซื้อมาจากต่างประเทศได้ ดังนั้น จีนจึงต้องพยายามเอาชนะตัวเอง และเร่งขับเคลื่อนการพัฒนาที่มีคุณภาพในระดับสูง การพึ่งลำแข้งของตนเองทำให้จีนสามารถยืนหยัดพัฒนาประเทศอย่างมั่นคง ส่วนการสร้างนวัตกรรมเป็นหนทางเดียวที่จะนำไปสู่การพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีในระดับที่สูงยิ่งขึ้น
จีนยึดมั่นในยุทธศาสตร์การพัฒนาที่ขับเคลื่อนด้วยการสร้างนวัตกรรม และถือการสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้วยตนเองเป็นแนวทางให้การสนับสนุนเชิงยุทธศาสตร์แก่การพัฒนาประเทศชาติ การพึ่งพาตนเองและการพัฒนาตนเองให้เข้มแข็งขึ้นในด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีนั้น เป็นสิ่งที่จำเป็นต้องทำในการบรรลุเป้าหมายสร้างโครงสร้างอุตสาหกรรมในระดับสูง อีกทั้งยังเป็นกุญแจสำคัญในการสร้างรูปแบบการพัฒนาใหม่
ในขณะที่โลกกำลังเผชิญกับการระบาดของโควิด-19 และการเปลี่ยนแปลงอื่นๆ ที่ไม่เคยมีมาก่อนในรอบศตวรรษ เศรษฐกิจจีนได้พัฒนาด้วยดีในช่วงเริ่มต้นปฏิบัติแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมระยะ 5 ปี ฉบับที่ 14 เพราะได้รับประโยชน์จากความก้าวหน้ามากทางด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ปัจจุบัน การพัฒนาเศรษฐกิจจีนกำลังเปลี่ยนจากการเติบโตอย่างรวดเร็วไปสู่การพัฒนาที่มีคุณภาพสูง นวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีจะยังคงเป็นเครื่องมือที่ทรงพลังสำหรับการพัฒนาเศรษฐกิจอย่างมั่นคงและยั่งยืนของจีน การส่งเสริมการสร้างนวัตกรรมที่เป็นอิสระทำให้จีนสามารถยกฐานะของตนในแผนกอุตสาหกรรมระหว่างประเทศ และเพิ่มประสิทธิภาพทางเศรษฐกิจให้สูงขึ้น ตลอดจนทำให้วิสาหกิจจีนมีความแข็งแกร่งขึ้นในการแข่งขันกับวิสาหกิจต่างชาติ
สำนักงานสถิติแห่งชาติจีนประกาศเมื่อเร็วๆนี้ว่า เมื่อปี 2021 การลงทุนด้านการวิจัยและพัฒนาของจีนมีมูลค่าอยู่ที่ 2.79 ล้านล้านหยวน เพิ่มขึ้น 14.2% เมื่อเทียบกับระยะเดียวกันของปี 2020 ในจำนวนนี้ มีร้อยละ 76 เป็นการลงทุนจากวิสาหกิจ
สิ่งสำคัญอีกประการหนึ่งคือ การสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีด้วยตนเองนั้น ไม่ได้หมายความว่าจะปฏิเสธความร่วมมือจากต่างประเทศ ตรงกันข้ามจีนเน้นตลอดว่า จะต้องส่งเสริมสนับสนุนความร่วมมือระหว่างประเทศในการสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี เมื่อวันที่ 1 เมษายน ค.ศ.2021 จีนเปิดกล้องโทรทรรศน์วิทยุฟาสต์ (FAST) ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 500 เมตรให้นักวิทยาศาสตร์เทคโนโลยีจากทั่วโลกร่วมใช้งานได้ ทั้งนี้แสดงให้เห็นถึงความมุ่งมั่นของจีนที่จะเพิ่มการเปิดกว้างต่อความร่วมมือระหว่างประเทศ จีนยังได้ร่วมมือกับหลายประเทศในการวิจัย พัฒนา และผลิตวัคซีนป้องกันโควิด-19 รายงานสมุดปกขาวว่าด้วยโครงการอวกาศของจีนในปี 2021 ระบุว่า จีนจะร่วมมือกับต่างประเทศในการคัดเลือกและฝึกอบรมนักบินอวกาศ การบินอวกาศ และด้านอื่นๆที่เกี่ยวข้อง
ไม่ต้องสงสัยเลยว่า จีนมีบทบาทสำคัญยิ่งต่อการสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีของมนุษยชาติ จีนตระหนักดีว่า จะต้องเดินหน้าต่อไปในการสร้างนวัตกรรมทางวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีท่ามกลางสภาวะแวดล้อมที่เปิดกว้าง
เขียนโดย ไช่ เจี้ยนซิน ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน(CMG)
