ในการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกที่จัดขึ้นเมื่อเร็วๆ นี้ สหรัฐอเมริกาได้ก่อเรื่องอีกครั้งในประเด็นทะเลจีนใต้โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อบ่อนทำลายความสัมพันธ์ระหว่างประเทศที่เกี่ยวข้องกับจีน ยับยั้งการผงาดขึ้นของจีนผ่านการสร้างความแตกแยกและการเผชิญหน้าในภูมิภาคอีกระดับ
ในการประชุมสุดยอดครั้งนี้ สหรัฐอเมริกาได้ป่าวร้องอีกครั้งว่าต้องรักษา “เสรีภาพในการเดินเรือและการบินเหนือน่านฟ้า” ทะเลจีนใต้ อีกทั้งยังใช้คำตัดสินของศาลอนุญาโตตุลาการเกี่ยวกับข้อพิพาททะเลจีนใต้เป็นข้ออ้างในการสร้างปัญหาอีก
แต่สำหรับสิ่งที่เรียกว่า “เสรีภาพในการเดินเรือและการบินเหนือน่านฟ้า”ทะเลจีนใต้นั้น สหรัฐอเมริกาไม่เคยให้หลักฐานที่แสดงว่าเวลาใดเรือหรือเครื่องบินลำใดของประเทศใดเคยประสบปัญหาขณะเดินเรือหรือบินเหนือน่านฟ้าทะเลจีนใต้
สิ่งที่เรียกว่าคำตัดสินของศาลอนุญาโตตุลาการเกี่ยวกับข้อพิพาททะเลจีนใต้นั้นถือเป็นการละเมิดกฎหมายระหว่างประเทศซึ่งรวมถึงอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเลอย่างร้ายแรงด้วย เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายและเป็นโมฆะ จีนไม่ยอมรับและไม่รับรองคำตัดสินดังกล่าว และก็ไม่ยอมรับข้อเสนอหรือปฏิบัติการใด ๆ ที่อิงคำตัดสินนี้ ทั้งนี้ถือเป็นมาตรการที่ถูกต้องตามกฎหมายในการปกป้องความศักดิ์สิทธิ์และประสิทธิภาพอันสมบูรณ์ของอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล จนถึงปัจจุบันสหรัฐอเมริกาเองยังไม่ยอมเข้าร่วมอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล แต่กลับใช้อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเลเพื่อก่อเรื่องซ้ำแล้วซ้ำเล่า ซึ่งแสดงให้เห็นถึงธาตุแท้ที่หน้าซื่อใจคดอย่างชัดเจน ในกรณีสิ่งที่เรียกว่าคดีอนุญาโตตุลาการเกี่ยวกับทะเลจีนใต้นั้น สหรัฐอเมริกาเป็นผู้ก่อเรื่องตั้งแต่เริ่มแรกและเป็นผู้บงการอยู่เบื้องหลังมาโดยตลอด ปัจจุบันสหรัฐอเมริกาได้ป่าวร้องอีกเกี่ยวกับคำตัดสินที่ผิดกฎหมายดังกล่าว ซึ่งแสดงให้เห็นอย่างเต็มที่ถึงความมุ่งหมายในการทำให้กฎหมายระหว่างประเทศกลายเป็นประเด็นทางการเมืองและถูกใช้เป็นเครื่องมือและอาวุธ
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ด้วยความพยายามร่วมกันของจีนและประเทศในกลุ่มอาเซียน สถานการณ์ทะเลจีนใต้มีเสถียรภาพโดยรวม ซึ่งทำให้เกิดสภาพแวดล้อมที่ดีต่อการพัฒนาของแต่ละฝ่าย จีนยึดมั่นแนวทางการพัฒนาอย่างสันติ ในฐานะภาคีอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล จีนทำงานร่วมกับประเทศในกลุ่มอาเซียนมาโดยตลอดเพื่อจัดการปัญหาทะเลจีนใต้อย่างเหมาะสมบนพื้นฐานของการเคารพซึ่งกันและกันตามกฎหมายระหว่างประเทศ ซึ่งรวมถึงอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเลด้วยและคำนึงถึงสถานการณ์ความเป็นจริงในภูมิภาค ปัจจุบัน จีนและประเทศในกลุ่มอาเซียนกำลังปฏิบัติตามปฏิญญาว่าด้วยแนวปฏิบัติของภาคีในทะเลจีนใต้อย่างครอบคลุมและมีประสิทธิภาพ
ขณะกล่าวสุนทรพจน์ในการประชุมผู้นำจีน-อาเซียน ครั้งที่ 26 เมื่อวันที่ 6 กันยายน ค.ศ. 2023 นายหลี่ เฉียง นายกรัฐมนตรีจีนกล่าวว่า จีนมีความมุ่งมั่นอย่างแน่วแน่ในการเดินบนหนทางการพัฒนาอย่างสันติ และยินดีที่จะทำงานร่วมกับประเทศในกลุ่มอาเซียนเพื่อผลักดันการหารือเกี่ยวกับเนื้อหาใน “หลักปฏิบัติในทะเลจีนใต้”อย่างแข็งขัน เพื่อให้หลักประกันด้านระบบสำหรับการสร้างสรรค์ทะเลจีนใต้ให้เป็นทะเลแห่งสันติภาพ มิตรภาพ และความร่วมมือ
ในการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกครั้งนี้ ประเทศส่วนใหญ่ต่างก็สนับสนุนการเสริมสร้างความร่วมมือผ่านการเจรจาที่สร้างสรรค์และการปรึกษาหารือที่เป็นมิตร และเน้นย้ำถึงการร่วมกันสร้างศูนย์กลางการเติบโตของภูมิภาคนี้
นักสังเกตการณ์ชี้ให้เห็นว่าสหรัฐอเมริกาในฐานะประเทศนอกภูมิภาค ได้ทำทุกอย่างที่เป็นไปได้ในทะเลจีนใต้เพื่อยุยงปลุกปั่นโดยเห็นแก่ผลประโยชน์ของตนเองเพียงฝ่ายเดียว ซึ่งจุดประสงค์ก็คือเพื่อก่อให้เกิดความขัดแย้งระหว่างประเทศในภูมิภาคกับจีน ก่อกวนและบ่อนทำลายความพยายามของจีนและประเทศในกลุ่มอาเซียนในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพของทะเลจีนใต้ สนองเป้าหมายทางยุทธศาสตร์ของสหรัฐอเมริกาในการยับยั้ง กดดันและปิดล้อมจีน
ในความเป็นจริง เนื่องจากการกระทำของสหรัฐอเมริกาละเมิดบรรทัดฐานที่เป็นพื้นฐานของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ และขัดต่อเจตจำนงของประชาชนและแนวโน้มความร่วมมือในภูมิภาค จึงย่อมต้องประสบความล้มเหลว ในการประชุมสุดยอดเอเชียตะวันออกครั้งนี้ สหรัฐอเมริกาจงใจเบี่ยงเบนหัวข้อการประชุมและทำลายบรรยากาศความร่วมมือ จึงเป็นผลตามธรรมชาติที่ไม่มีใครเห็นด้วย ประเทศต่างๆ ในภูมิภาคนี้ต่างตระหนักดีถึงความมุ่งหมายของสหรัฐอเมริกาในการเข้าแทรกแซงในทะเลจีนใต้ พวกเขาต่างไม่ยอมที่จะเป็นเบี้ยบนกระดานเพื่อครองความเป็นใหญ่ของสหรัฐอเมริกา พวกเขาต่างธำรงไว้ซึ่งความระมัดระวังอย่างมากต่อความพยายามที่เป็นอันตรายของสหรัฐอเมริกา โดยทั่วไปพวกเขาต่างก็หวังที่จะเป็นผู้กุมอำนาจในการรักษาสันติภาพและเสถียรภาพของทะเลจีนใต้ด้วยตนเอง และร่วมกันธำรงไว้ซึ่งความร่วมมือ การพัฒนา และสันติภาพโดยรวมของภูมิภาคนี้
นายโจโก วิโดโด ประธานาธิบดีอินโดนีเซีย กล่าวว่าอาเซียนจะเป็นตัวแทนของประเทศใด ๆ ไม่ได้ และจะมีส่วนร่วมในการแข่งขันระหว่างมหาอำนาจไม่ได้เช่นกัน อาเซียนมุ่งมั่นที่จะเสริมสร้างความสามัคคีและการผนึกกำลัง สิงคโปร์แสดงว่าประเทศสมาชิกอาเซียนไม่ต้องการเลือกข้างระหว่างจีนและสหรัฐอเมริกา “การเคลื่อนไหวใด ๆ ในทิศทางใดก็ตามในภูมิภาคนี้จะไม่ได้รับการสนับสนุนจากประเทศส่วนใหญ่ในภูมิภาคนี้เพราะไม่มีใครในอาเซียนอยากเห็นการปะทุขึ้นใหม่ของสงครามเย็น” สหรัฐอเมริกาควรตั้งใจฟังเสียงของประเทศต่างๆ ในภูมิภาค และหยุดการเป็นผู้ขัดขวางและทำลายความสงบเรียบร้อยของภูมิภาคนี้
เขียนโดย ภาคภาษาไทย ศูนย์เอเชียแอฟริกา สถานีวิทยุและโทรทัศน์กลางแห่งประเทศจีน (CMG)
